จะเป็นยังไงกันถ้าเราสามารถเลี้ยงปลาแล้วก็ปลูกพืชไปด้วยได้? การเกษตรสมัยนี้มีสิ่งใหม่ๆน่าสนใจให้เรียนรู้ผุดดอกมาเป็นดอกเห็ดกันเลย หลายคนอาจจะคุ้นกับการปลูกพืชแบบ Hydroponics แต่วันนี้จะมาพูดถึง Aquaponics ปลูกพืชเลี้ยงปลาด้วยระบบหมุนเวียนที่ทั้งประหยัดพื้นที่และใช้สอยพื้นที่ได้อย่างคุ้มค่าที่สุด และยังปลอดสารเคมี ไม่มีสารอันตรายอีกด้วย
Aquaponics คือ
คำว่า Aquaponics(ระบบอควาโปนิกส์) เดิมที่แล้วมาจากคำว่า Aquaculture แปลว่าการเลี้ยงสัตว์น้ำควบคู่ไปกับการปลูกพืช เป็นการประยุกต์หลักการพึ่งพาอาศัยกับของทั้งสัตว์และพืชเข้าด้วยกัน โดยการใช้เป็นระบบน้ำหมุนเวียน โดยกระบวนการหมุนเวียนจะเริ่มจากการที่ปลานั้นกินอาหารแล้วมีเศษอาหารในปากหลุดลอยไปตามน้ำ ส่วนน้ำนั้นก็จะไหลเวียนเข้าสู่ระบบกรองชีวะภาพ แล้วส่งน้ำที่ผ่านการกรองแล้วไปสู่พืชไร้ดินอีกครั้งนึง ทั้งนี้ระบบ Aquaponics จะสามารถทำงานได้อย่างสมบูรณ์นั้นต้องมีสัดส่วนของสัตว์น้ำและพืชต้องสมดุลกันด้วย
ข้อดีของระบบ Aquaponics
- ประหยัดพื้นในเลี้ยงสัตว์และปลูกพืช
- ประหยัดเวลาที่ใช้ในการดูแล และขั้นตอนการดูแลยังน้อยอีกด้วย
- ลดต้นทุนการผลิตและพลังประหยัดพลังงานอีกด้วย เช่น ค่าน้ำที่ตามระบบปกติเราต้องเปลี่ยนอยู่ตลอดเวลา ค่าอาหารปลา
- เพิ่มมูลค่าของผลิตภัณฑ์อีกด้วย เพราะแค่ชื่อก็ดูหรูหราน่ารับประทานแล้ว
- ได้ผลผลิตสองต่อทั้งจากพืชและสัตว์
- ลดน้ำเสียจากการเลี้ยงปลาและปลูกพืช
- พืชที่เป็นผลผลิตจะได้มากกว่าการปลูกผักแบบปกติประมาณ 2-3 เท่า
ข้อเสียของระบบ Aquaponics
- ต้นทุนสูงในการสร้างระบบสูง
- ไม่ควรมีจำนวนปลาในบ่อมากเกินไปเพราะอาจต้องมีการสำรองไฟฟ้า
- วิธีการค่อนข้างจะวุ่นวาย ต้องศึกษาข้อมูลในหลายแขนงไม่ว่าจะเป็น สัตว์ พืช งานช่างต่างๆ แต่จะมองเป็นแง่ของการเรียนรู้ก็สนุกไปอีกแบบ
- กำจัดโรคแมลงได้ยาก เพราะระบบ Aquponics ต้องใช้จุลินทรีย์เท่านั้น
- ท่อส่งน้ำสามารถอุดตันได้ง่าย จากเศษสิ่งปฏิกูลต่างๆ
สรุปแล้วระบบ Aquaponics นั้นมีทั้งข้อดีข้อเสีย จริงที่ประหยัดน้ำได้แต่ก็ต้องแลกมากับต้นทุนการผลิตที่ค่อนข้างสูงและวุ่นวาย มุมมองของการดูแลโดยรวมก็เหมือนจะสะดวกกว่าระบบปกติแต่บางปัญหานั้นถ้าเกิดขึ้นแล้วแก้ยากกว่าระบบปกติก็มี เช่น โรคแมลงที่กำจัดยากกว่า หรือการอุดตันของท่อน้ำที่แค่นึกว่าถ้าต้องรื้อมาแก้ไขก็เหนื่อยแล้ว แต่ก็มีความคุ้มค่าที่ได้กลับมาเช่นกัน อย่างผลผลิตที่มากกว่าระบบปกติ ผลิตภัณฑ์ที่ได้จะเป็นแบบ Organic หรือปลอดสารพิษนั่นเอง สามารถนำไปเพิ่มมูลค่าได้อีกด้วย แต่จะว่าไปมีบ่อปลากับสวนผักลอยน้ำไว้ในบ้านก็เท่ไปอีกแบบหรือจะจัดเป็นบ่อปลาสวยงามแบบหมุนเวียนก็ดูไฮคลาสเหมือนกัน ใครอยากมีบ่อปลาล้ำๆแล้วก็รักโลกไปในเวลาเดียวกันก็เลือกตามความสะดวกและงบประมาณได้เลย
